Help, mijn kind heeft koorts!
We willen het natuurlijk allemaal liever niet, maar vroeg of laat word je geconfronteerd met ziekte. Je kindje is hangerig, voelt zich niet lekker en krijgt koorts. Help! Het liefst wil je je kindje zo snel mogelijk weer beter maken. Misschien maak je je wel heel erg zorgen en vind je de koorts erg spannend. We stellen je gerust met een paar fijne tips voor wanneer je kindje ziek is.
Waarom worden kindjes ziek?
Eerst willen we het hebben over koorts. Koorts is een geweldig natuurlijk mechanisme van het lichaam om het lichaam gezond te houden. Wanneer je baby geboren wordt is het immuunsysteem nog niet af. Je kindje heeft ongeveer twee jaar nodig om het immuunsysteem op volle sterkte aan de gang te krijgen. Vanaf de eerste dag wordt je kleintje blootgesteld aan allerlei virussen, bacteriën, schimmels en parasieten. Ze zijn overal. In de lucht, in het water, in ons voedsel, op ons lichaam enzovoorts. Je kunt het niet voorkomen. Dat hoeft ook niet want de meeste zijn onschadelijk, of zelfs nuttig. Ze trainen het afweersysteem. De beste manier om het immuunsysteem van optimaal te (ver)sterken is door, juist, ziek te worden.
Koorts is heel functioneel. Door de kerntemperatuur van het lichaam flink op te stoken worden de indringers in de vorm van virussen of bacteriën effectief bestreden. Die indringers doen het namelijk het best bij zo’n 37°C. Door de lichaamstemperatuur te verhogen zorgt het lichaam ervoor dat de virussen en bacteriën zich minder snel kunnen verspreiden en afgebroken worden. De stofwisseling van het lichaam versnelt door de hoge temperatuur waardoor afvalstoffen, die vrij komen bij het afbreken van de ziekteverwekkers, ook snel weer afgevoerd kunnen worden. Ook wordt de hoeveelheid antistoffen verhoogd door de hoge temperatuur waardoor je lichaam snel weer kan herstellen.
Wanneer hebben we het over koorts?
De normale lichaamstemperatuur van een mens ligt ergens tussen de 36,5 en 37,5 graden. Dit verschilt per persoon, maar ook per moment van de dag. Bij een temperatuur hoger dan 37,5 graden spreken we van verhoging, boven de 38 graden hebben we het over koorts. Koorts heeft een belangrijke functie. De temperatuur van kindjes kan zomaar ineens in een rap tempo oplopen tot 40°C. Niets om je zorgen over te maken. Het afweersysteem van je kleintje werkt dus top! Als de koorts té hoog oploopt kan het wel gevaarlijk worden. Boven de 42 graden verandert de structuur van de eiwitten in ons lichaam en dat kan schadelijke gevolgen hebben. Koorts op zich is dus niet erg, mits niet te hoog en mits het niet te lang duurt. Drie dagen koorts is heel normaal. Het belangrijkst blijft om te kijken naar je kindje. Het ene kind voelt zich bij 38 graden al heel beroerd, terwijl de ander met 40 graden koorts nog lekker zit te spelen. Dit hoeft niet eens per kind te verschillen, maar kan ook per keer verschillen.
Wanneer moet je je zorgen maken?
Koorts zelf is dus helemaal niet zo spannend, maar er zijn momenten dat het wel raadzaam is om in te grijpen. Bijvoorbeeld wanneer de koorts té hoog oploopt (boven de 42 graden). In dit geval is de zaak om de koorts snel weer te laten zakken. Verder is het zaak om alert te zijn op de volgende gingen:
- Een kind met koorts dat veel slaapt is normaal, maar het is wel belangrijk dat hij alert is wanneer hij wakker is. Is je kindje tussen het slapen door suf en verward en is er weinig of geen contact mee te krijgen? Neem dan contact op met je huisarts.
- Ook wanneer je het gevoel hebt dat je kindje veel pijn heeft (bijvoorbeeld als hij veel huilt, overstrekt of juist ineen duikt) is het zaak om hier iets aan te doen.
- Een versnelde ademhaling (bij koorts) is ook heel normaal bij, maar als je het idee hebt dat je kleintje het benauwd heeft, dan moet je daar ook zeker iets mee.
- Houdt in de gaten of je kleintje genoeg drinkt en plast. Het belangrijkste blijft ook nu weer: Volg je gevoel.
Wat kan je voor je kleintje doen?
In de meeste gevallen van koorts hoef je geen actie te ondernemen. Koorts is echt een heel effectief mechanisme áls het de kans krijgt om zijn werk te doen. Geef het lichaam van je kleintje de kans om zijn werk te kunnen doen.
Wees terughoudend met paracetamol
Zodra je de koorts kunstmatig gaan onderdrukken profiteert je kleintje niet van de kracht van het natuurlijke immuunsysteem. De koorts wordt dan wel lager, maar daarmee kost het ook wel veel meer moeite om de infectie te bestrijden. Grote kans dat je kindje een stuk langer ziek blijft wanneer je de koorts met bijvoorbeeld paracetamol onderdrukt. Wanneer het afweersysteem regelmatig onderdrukt wordt met paracetamol krijgt het immuunsysteem ook niet de kans om zich optimaal te ontwikkelen. Dat kan er toe leiden dat je kleintje juist vaker alle griepjes en virussen oppikt, want het lichaam heeft het juist nodig om te ‘trainen’ met die onschuldige ziekteverwekkers, voor het moment er een keer iets heftiger langs komt.
Wanneer je ervoor kiest om paracetamol te geven, bijvoorbeeld als je kindje veel pijn heeft, is het belangrijk dat je het blijft geven totdat hii/zij weer beter is. De paracetamol onderdrukt de koorts waardoor de temperatuur zakt, maar op het moment dat de paracetamol is uitgewerkt kan de temperatuur weer ineens flink stijgen en dat kan koortsstuipen tot gevolg hebben. Meestal zijn koortsstuipen niet gevaarlijk, maar het is wel heel naar. Paracetamol is ook niet zomaar een onschuldige pijnstiller. Het regelmatig toedienen van paracetamol op jonge leeftijd wordt in verband gebracht met de ontwikkeling van astma, eczeem en allergieën. Paracetamol is een medicijn, maar het lost de oorzaak niet op, het onderdrukt alleen de symptomen. En het is dus niet geheel zonder risico.
Rust, liefde en aandacht
Ziek zijn kost veel energie. Het lijfje van je kleintje is keihard aan het werk om de indringers zo snel mogelijk weer de deur uit te werken. Voor een spoedig genezingsproces is het belangrijk dat hij rust heeft. Een ziek kind hoort thuis en zeker niet met een zetpil op het kinderdagverblijf. Zorg voor zoveel mogelijk rust in de omgeving. Niet te veel prikkels of een vreemde, drukke omgeving.
Dichtbij mama is de beste plek om te zijn. Om te beginnen geeft het moederlichaam troost. Je kleintje voelt zich veilig en geliefd, daardoor komen er allerlei goede stofjes (oxytocine) vrij die het genezingsproces bevorderen. Daarnaast is de huid van het borstgebied van mama (en ook papa) warmt regulerend. Dit ingenieuze stukje huid kan de temperatuur van je kleintje beïnvloeden. Lekker huid op huid op de borst. Let er wel op dat je kleintje niet te snel afkoelt, dus houd hem warm met een lakentje of luchtig dekentje. Je kindje vindt het waarschijnlijk ook heel fijn om lekker in de draagdoek bij je te zijn. Let er dan wel op dat hij niet te warm gekleed is en zijn warmte goed kwijt kan. Zoveel mogelijk huid op huid verdient aanbeveling.
Borstvoeding
Geef bij voorkeur borstvoeding op verzoek, al is het om het half uur. Je melk stemt zich keurig af op de behoefte van je kleintje en zit bomvol afweerstoffen, zeker als hij ziek is. Zodra het moederlichaam een ziekteverwekker detecteert gaat het direct aan de slag met het maken van antistoffen. Moeders hebben immers al een volledig ontwikkeld immuunsysteem en de meeste indringers zijn een fluitje van een cent. Die boost aan afweerstoffen draag je via de borstvoeding over aan je kleintje, zodat die met een nog-niet-volledig-ontwikkeld-immuunsysteem, toch snel de ziekte de baas kan worden en het immuunsysteem weer een stukje verder is ontwikkeld. Borstvoeding is de beste ORS die er is. Het voorkomt uitdroging en je kunt er nooit teveel van geven. Het is niet nodig om er ander vocht bij te geven wanneer je je kleintje op verzoek borstvoeding kunt geven, ook niet als je kindje al wat ouder is. Maak je ook niet druk over eten, zelf heb je ook geen trek als je jezelf echt beroerd voelt. Vertrouw erop dat in jouw melk alles zit wat je kleintje nodig heeft.
Vocht
Zorg dat je kleintje genoeg vocht binnen krijgt. Zeker bij hoge temperaturen ligt uitdroging op de loer. Laat je kleintje voldoende drinken. Liefst borstvoeding en anders water. Vermijd suikerhoudende dranken! Suikers zijn belastend voor het lichaam en je wil het lichaam van juist ontlasten, zodat het snel beter kan worden. Voor de variatie kun je ook (lauwe) kruidenthee aanbieden. Veel (water) drinken helpt ook bij het snel afvoeren van de afvalstoffen die vrijkomen door de afweerreactie in het lichaam.
Vitamine C
Je kunt het vocht dat je kleintje drinkt verrijken met een hoge dosering vitamine C. Vitamine C is een krachtige anti-virus vitamine. Kies bij voorkeur voor ascorbatenpoeder en laat het synthetische ascorbinezuur staan. Ascorbinezuur kan door de hoge zuurgraad belastend zijn voor de tanden, maag en darmen. Daarnaast is ascorbatenpoeder door de toevoeging van een mineralencomplex beter op te nemen dan het eenzijdige ascorbinezuur. Geef gedurende de dag steeds kleine beetjes vitamine C, op die manier wordt dit het beste door het lichaam opgenomen. Als je nog volledig borstvoeding geeft kun je zelf ook een hoge dosering vitamine C nemen. Zo hoef je de onrijpe darmpjes van je toch al hardwerkende kleintje niet te belasten met een niet-lichaamseigen stof.
Citroensokjes
Echt een van de beste tips als het gaat om het snel laten zakken van hoge koorts. Grootmoeders tip: Heeft je kleintje hoge koorts die je wil laten zakken? Neem een bakje water en pers daar een citroen in uit. Drenk sokjes in dit citroenwater en knijp ze uit. Trek ze aan bij je kleintje, wikkel er een handdoek om of trek er droge warme sokken overheen aan. Laat je kleintje zo een kwartiertje liggen, de sokjes zijn inmiddels bijna droog gestoomd en de overtollige warmte kan via de voetjes het lichaam verlaten. Je kunt dit nog een keer herhalen als je denkt dat het nodig is. Pas dit alleen toe wanneer de handjes en voetjes van je kleintje ook warm zijn. Als de koorts nog aan het oplopen is zijn de voetjes soms nog koud, dan heeft het A, geen zin en B kan het juist heel onaangenaam zijn voor je kindje, die natte koude kledders aan zijn voetjes.
Viburcol
Heb je het idee dat je kleintje pijn heeft, door bijvoorbeeld doorkomende tandjes of oorpijn en wil je geen paracetamol geven? Denk dan eens aan Viburcol. Viburcol is een homeopathisch complex dat rustgevend en pijnstillend werkt. Dit homeopathische middel onderdrukt de koorts niet, maar zorgt toch voor verlichting. Wij hebben het standaard in huis.
Homeopathie
Er zijn verschillende homeopathische middelen die effectief kunnen helpen bij koorts. Welk middel het meest geschikt is, is afhankelijk van het complete ziektebeeld. Met homeopathische middelen onderdruk je de koorts niet, maar ondersteun je het lichaam op een natuurlijke manier om de ziekte te bestrijden. Om het juiste middel voor je kleintje te vinden is het aan te raden om contact op te nemen met een klassiek homeopaat. Wij hebben zelf een homeopathische EHBO-kit en een workshop EHBO gevolgd bij Nathalie van www.gezinshomeopathie.nl. Tijdens die workshop hebben we geleerd hoe we in acute gevallen zelf effectief homeopathie kunnen toepassen. Als we er even niet uitkomen kunnen we altijd onze hulplijn inschakelen en omdat we zelf de middelen al hebben kunnen we snel toedienen.
Tips voor mama
Als je kleintje voor het eerst ziek is, is dat natuurlijk hartstikke spannend. Het is helemaal niet fijn om je kleintje zo te zien en je zou er alles aan willen doen om hem zo snel mogelijk weer beter te maken. Daarom hebben we ook een paar fijne tips voor mama.
Geef eraan toe
Je bent mama en je kleintje heeft je nodig. Geef er aan toe. Kruip op de bank met een kop lauwe thee, een boek en je kindje op je borst. Dit is alles wat hij nodig heeft om het immuunsysteem optimaal aan het werk te zetten. Als ook jij er aan toe geeft is je kleintje er het snelst weer bovenop.
Meet niet (te vaak)
Vind je hoge koorts erg spannend? Meet het dan niet, of in ieder geval niet te vaak. De hoogte van de koorts is eigenlijk niet belangrijk. Voel en kijk naar je kindje. Soms zit een kindje met 40 graden nog lief te spelen, terwijl het de volgende keer met 38 graden al als een dood vogeltje op de bank zit. Loopt het voor je gevoel echt hoog op en is je kleintje lusteloos, dan is het natuurlijk zéker aan te raden om te temperaturen! Zo lang de koorts onder de 42 graden is, hecht dan niet al te veel waarde aan het getal op de thermometer. Het is meer dan genoeg om een keer ‘s ochtends en een keer ‘s avonds te meten. Je zal merken dat je iedere keer dat je kindje ziek is, je het minder spannend vindt en minder snel naar de thermometer grijpt.
Heb vertrouwen
Vertrouw op je kleintje. Je hebt hem goed afgeleverd, zo goed als mogelijk in ieder geval. Dit stukje moet hij zelf doen. Jij kunt zijn immuunsysteem niet volledig voor hem opbouwen. Je kunt hem er wel een beetje bij helpen door bovenstaande tips toe te passen. Onthoudt goed dat je kleintje er na iedere keer ziek zijn er juist weer sterker uit komt. Iedere keer dat hij ziek is geweest heeft hij de kans gekregen om zijn immuunsysteem weer een stukje verder op te bouwen. Iedere interventie vertraagt dit proces alleen maar. Heb vertrouwen in het perfecte lichaampje van je kleintje en grijp niet te snel in. Geef hem de kans het zelf op te lossen. De tijd krijgen om rustig uit te zieken is het mooiste cadeau wat je een ziek kind kunt geven.
