Dragen, een zegen bij reflux

Afgelopen weken hebben we weer een aantal dankbare consulten mogen doen bij reflux-baby’s. Steeds vaker krijgen ouders van reflux-baby’s de tip om hun kindje te gaan dragen en daar zijn wij natuurlijk heel blij mee. Door het dragen hebben de baby’s minder last, voelen ouders zich minder hulpeloos en krijgen ze het gevoel weer wat meer te kunnen functioneren in het dagelijks leven. Dragen wordt echt als een zegen ervaren bij reflux-baby’s. Wat is reflux eigenlijk en waarom helpt dragen daar zo goed bij?

Wat is reflux?

De meeste baby’s geven na een voeding wel eens ‘een mondje terug’, maar bij sommige baby’s is dit veel meer dan een beetje spugen. Blijft het niet bij af en toe een keer een beetje spugen, maar geeft de baby structureel, met grote golven, grote hoeveelheden voeding over, dan kan het reflux zijn.
Reflux is het terugstromen van maaginhoud in de slokdarm. Bij baby’s komt reflux vrij vaak voor. Dat komt meestal, doordat de sluitspier tussen de slokdarm en de maag bij baby’s nog niet helemaal ontwikkeld is. In de loop van het eerste levensjaar zal de sluitspier zich meestal verder ontwikkelen. In de meeste gevallen verminderen en verdwijnen de klachten hierdoor.
Het kan ook voorkomen dat een baby reflux heeft, maar niet perse grote hoeveelheden overgeeft. In dat geval stroomt er voeding vanuit de maag terug de slokdarm in zonder dat het eruit komt. Dit wordt verborgen reflux genoemd.
Baby’s met (ernstige) reflux huilen veel, ze hebben duidelijk last na de voeding. Bijkomende symptomen zijn bijvoorbeeld: Enorm overstrekken na een voeding en heel moeilijk te troosten zijn. Dit komt doordat de melk samen met maagzuur in de slokdarm terugstroomt. Hierdoor raakt de slokdarm geïrriteerd en dat doet pijn.

Kenmerken van reflux

• Veel huilen, met name vlak na de voeding
• Overstrekken/hoofdje naar achteren gooien
• Slecht slapen/niet plat op de rug willen liggen
• Overmatig spugen
• Kokhalzen en/of veel terugslikken
• Vaak willen drinken

De oorzaak van reflux

Hoe komt het dat reflux zo ontzettend veel voor lijkt te komen? In onze wereld brengen baby’s relatief veel tijd op hun rug door. Fysiologisch gezien is dat een vreemde houding voor een kindje, maar daarover later meer. Door het plat op de rug liggen kan de maaginhoud makkelijk terugstromen de slokdarm in en daar irritatie en pijn veroorzaken.
Is dat dan een foutje van de natuur? Nee. Babytjes zijn gemaakt om hun eerste jaar voor het grootste deel van de tijd op het lichaam van moeder of vader door te brengen. Onze kindjes zijn gemaakt om rechtop gedragen te worden, dicht bij papa of mama. In die houding zullen kindjes ook geen tot weinig last hebben van het terugstromen van voeding in de slokdarm.
Een veel gehoord advies voor kindjes met reflux is om het kindje na de voeding minstens een half uur rechtop te houden. Een goede start, maar eigenlijk is een half uur veel te kort en heeft het zoveel meer voordelen om je kindje voor langere tijd bij je te dragen.
Wees niet bang om je kindje te verwennen door hem veel bij je te dragen. Denk eraan dat wij van nature “dragers” zijn en onze kindjes het eerste jaar compleet afhankelijk zijn van de aanwezigheid van moeder (en vader).

‘Het maagdarmstelsel is een orgaansysteem welke na de geboorte moet op starten. Dit gaat niet altijd zonder problemen. Het maagklepje van het kindje is nog in ontwikkeling, waardoor voeding kan teruglopen in de slokdarm (reflux) waardoor de meeste baby’s spugen. Dit geeft echter normaal gesproken geen klachten. Deze kinderen noemt men de “happy spitters”.

Heeft het kindje echter wel veel last van de reflux of het spugen dan kan sprake zijn van een irritatie van de slokdarm of hogere luchtwegen. Kinderen met blokkades en beperkingen ter hoogte van de nek en schedelbasis of een hoge stressrespons lopen door verstorende reflexbanen meer kans op het ontwikkelen van klachten van een mogelijke reflux.
Deze kinderen kunnen gebaat zijn bij het oplossen van de storende uitwerking van problemen in nek en schedel. Ook spanningen rondom het middenrif van het kindje of de beweeglijkheid van het maagje van de pasgeborene kunnen betrokken zijn bij het ontstaan van een reflux.’

Osteopaat Maarten van den Berg is gespecialiseerd en gediplomeerd in het behandelen van baby’s/kinderen. Hij kan de oorzaak van de reflux klachten van u kindje achterhalen en waar mogelijk op zachte wijze behandelen.
Er zijn verschillende behandelingen die door specialisten worden toegepast wanneer reflux wordt vastgesteld. Bij het ene kindje helpt het al voldoende om even rechtop te houden, bij een ander kindje is zwaarder geschut nodig. Houdt bij de behandeling van reflux het oplossen van de oorzaak als doelstelling en niet het bestrijden van symptomen.

Indikken van voeding en maagzuurremmers
Helaas zitten er heel veel baby’s in ons land standaard aan de ingedikte voeding en zelfs al aan de maagzuurremmers. Zowel het indikken van de voeding als het toedienen van maagzuurremmers is symptoombestrijding. Bij ingedikte voeding komt de voeding als een vaste substantie in de maag te liggen. Hierdoor stroomt het minder gemakkelijk terug de slokdarm in. Helaas is het maagdarmstelsel van een baby er niet op berekend om het eerste half jaar iets anders dan (moeder)melk te verteren en heeft het heel veel moeite met het verteren van deze substantie. Het gevolg is dat deze kindjes (heel) vaak zodanig verstopt raken, dat ze ook medische hulp nodig hebben bij het loskomen van de ontlasting. Veel kindjes die op jonge leeftijd ingedikte voeding hebben gekregen, hebben langdurig laxeermiddelen nodig om de stoelgang op gang te houden. Het kan jaren duren voordat ze hier weer vanaf zijn, terwijl de reflux zelf dan al lang over is. Door de maagzuurremmers wordt de zuurtegraad van de maag verlaagd, hierdoor hebben ze minder last van het zuur. Het nadeel daarvan is dat het de maag veel meer moeite kost om de voeding te verwerken, maagzuur is namelijk een heel belangrijk onderdeel van het spijsverteringsproces. Ook hierbij is een veel gezien gevolg, dat kindjes die langdurig maagzuurremmers gebruiken darmproblemen ontwikkelen waar zij vaak nog jaren zoet mee zijn. Deze darmklachten hebben ook weer een gevolg voor de ontwikkeling van het immuunsysteem aangezien een groot deel van het immuunsysteem zich in de darmen bevindt. Daarnaast is ook de veiligheid bij langdurig gebruik niet duidelijk. De directe bijwerkingen lijken mild, maar kunnen langdurige gevolgen hebben. Deze medicijnen zijn alleen getest op volwassenen en het is onduidelijk wat de gevolgen op lange termijn kunnen zijn voor baby’s en kinderen. Wees terughoudend met het indikken van voeding en het toedienen van maagzuurremmers.

Regelmatig kleine beetjes voeding
Baby’s hebben een relatief kleine maag, die gemaakt is om gedurende de dag steeds kleine porties melk te verwerken. Voor een baby met reflux is het extra belangrijk dat hij niet te veel voeding in één keer binnen krijgt. Om de twee à drie uur een kleine voeding is het meest natuurlijk voor een baby. Soms hoor je dat je een baby met reflux beter minder vaak en met grote porties kan voeden, omdat het maagje rust nodig heeft. Fysiologisch gezien is dit geen goede tip. Door in een keer een grote voeding aan te bieden wordt het maagje juist overbelast en komt zo vol te zitten dat er juist (veel) voeding terugstroomt de slokdarm in. Daarnaast is het ook niet slim om de tijd tussen de voedingen op te rekken. Een baby met honger zal meer maagzuur aanmaken, wat het maagje en de slokdarm juist weer irriteert. Ook geeft het rekken veel stress bij de baby. Honger is honger, een baby kan niet klokkijken. Een gestreste baby gaat huilen, hard huilen en ook dit kan pijnlijk worden voor het toch al geïrriteerde lichaampje van de baby. Moedermelk is lichter verteerbaar en minder belastend voor het maagdarmstelsel dan kunstvoeding. Reflux kan overigens ook optreden als symptoom van koemelk-allergie, bijvoorbeeld na het overschakelen van moedermelk naar poedermelk

Houding
Een veel gehoord advies bij (beginnende) reflux is om je kindje het eerste half uur na de voeding rechtop te houden. Dit is een heel logisch advies, omdat rechtop een veel natuurlijkere houding voor een kindje is dan plat op de rug. Het idee van het half uur is dat de voeding dan wel “gezakt” is, maar zolang het nog niet verteerd is kan het terugstromen in de slokdarm zodra het kindje weer plat op de rug gelegd wordt. En dat verteren duurt langer dan een half uur. Een half uur rechtop is een mooi begin, beter is nog om je kindje voor langere tijd gedurende de dag lekker tegen je aan rechtop te houden. In landen waar baby’s veel gedragen worden is reflux zo goed als onbekend. Een goede draagdoek of ergonomische draagzak kan je helpen bij het rechtop houden van je kindje gedurende de dag, zodat je ook je handen vrij hebt voor andere dingen. Er zijn verschillende manieren om je kindje veilig en ergonomisch bij je te dragen, daarover lees je hier meer. Ook ’s nachts kun je ervoor zorgen dat je baby niet volledig plat ligt. Als je baby in een eigen bedje ligt dan kan je het matrasje aan het hoofdeinde iets verhogen. Kindjes die gedurende de dag voor een groot deel rechtop gedragen worden kunnen het liggen ’s nachts meestal wel aan.